Ryzyko kredytowe
Ryzyko bankowe to możliwość powstawania zysków lub strat w wyniku niepewności ( rozbieżności między przewidywaniami a rzeczywistością ) co do przebiegu zjawisk związanych z działalnością banku49.
W węższym rozumieniu ryzyko stanowi wyłącznie zagrożenie dla banku, nie obejmuje ono szans osiągnięcia korzyści, jakie daje bankom bardziej pomyślny od przewidywanego przebieg zjawisk gospodarczych.
Ograniczenie wielkości ryzyka i zapobieganie jego skutkom stanowią dwa rodzaje działań prowadzących do zwalczania ryzyka powstawania niespodziewanych strat. Te dwa rodzaje działań różnią się od siebie, gdyż ich treści i metody są zupełnie odmienne.
Ograniczenie wielkości ryzyka opiera się na podejmowaniu różnych działań profilaktycznych, które w efekcie mają zmniejszyć możliwość powstawania niekorzystnych odchyleń między rzeczywistym a spodziewanym przebiegiem zjawisk gospodarczych.
Zapobieganie następstwom ryzyka polega na podejmowaniu działań prowadzących do zrekompensowania niespodziewanych strat, które mogą powstać w wyniku niekorzystnych odchyleń między rzeczywistym a spodziewanym przebiegiem zjawisk gospodarczych.
Ryzyko kredytowe banku definiowane jest jako zagrożenie, że odsetki lub kapitał, lub jedno i drugie, kredytu lub papieru wartościowego nie zostaną spłacone zgodnie z umową.
Ryzyko podejmowane przez bank przy udzielaniu kredytów dzielimy na50:
Ryzyko aktywne :
straty
utraty płynności
utraty zabezpieczenia
Ryzyko pasywne :
zmiany procentu
zmiany kursu walutowego
zmiany wartości pieniądza.
Ryzyko aktywne wynika z niepewności , czy przyszły kredytobiorca jest potencjalnie zdolny do spłaty kredytu wraz z odsetkami51.
Ryzyko straty powstaje przy złej ocenie zdolności kredytowej kredytobiorcy , w związku z czym kredyt nie zostanie spłacony , albo zostanie spłacony w terminie późniejszym , bądź zostanie spłacony w mniejszej kwocie niż uzgodniona w umowie . Bank ponosi stratę .
Ryzyko utraty płynności może wystąpić, gdy klienci odbierają środki z banku wcześniej niż zostało to uzgodnione w umowie. Wówczas może się okazać, że bank nie dysponuje dostateczną ilością środków dla tej wypłaty. Odmówienie takiej wypłaty, jako niezgodnej z umową jest praktycznie niemożliwe, gdyż podważyłoby jego dobre imię i mogło wywrzeć wpływ na przekonanie społeczeństwa o zdolności płatniczej banku.
Ryzyko utraty zabezpieczenia zachodzi wtedy, gdy zabezpieczenie kredytu wyznaczone przez bank w umowie kredytowej jest niewystarczające do jego spłaty, w przypadku niewypłacalności dłużnika.
Ryzyko pasywne jest w dużym stopniu niezależne od banku i w większości przypadków może być przez bank kompensowane52.
Ryzyko zmiany procentu zachodzi w przypadku zmian ( spadku lub wzrostu ) wartości rynkowych papierów wartościowych na wtórnych rynkach. Wzrostowi stóp procentowych towarzyszy spadek wartości papierów wartościowych, a spadek stóp procentowych powoduje wzrost wartości tych papierów. Ryzyko to powstaje również wówczas gdy w operacjach aktywnych i pasywnych zmiany w oprocentowaniu nie są zsynchronizowane tak pod względem wysokości procentu, jak i terminu. Zależy to także od tego, czy operacje bankowe są związane ze stałą czy zmienną stopą procentową.
Ryzyko zmiany kursu walutowego powstaje, gdy bank jest zobowiązany umową, zawartą z klientem do wykonania zlecenia po innym kursie, niż to było w momencie powstania umowy. Konsekwencje takiej zmiany kursu walutowego zależą w dużym stopniu od różnicy kwotowej między płatnościami a wpływami w tej walucie.
Ryzyko zmiany wartości pieniądza powstaje w wyniku procesów inflacyjnych. Deprecjacja siły nabywczej pieniądza powoduje ubytek realnej wartości aktywów bankowych ( lokat, kredytów i in. ) spłacanych przez dłużników w wysokości nominalnej nie podlegającej waloryzacji oraz ubytek realnej wartości dochodów pieniężnych banków, zwłaszcza tych, które są pobierane w stałych stawkach kwotowych, niezależnych od siły nabywczej pieniądza, jak np. niektóre prowizje.
Do podstawowych czynników wpływających na poziom ryzyka kredytowego należą 53:
dywersyfikacja rodzajów kredytów;
dywersyfikacja rodzajów kredytów między różne branże;
rodzaje i wysokość zabezpieczeń;
stosowane standardy kredytowe.
Generalnie, zarządzanie ryzykiem kredytowym wymaga przede wszystkim ustalenia celów w zakresie wzrostu i dywersyfikacji portfela kredytowego oraz ustalenia zakresów tolerancji dla wykorzystywanych wskaźników kredytowych ( w tym norm dopuszczalnych strat na kredytach ).
Z tego krótkiego omówienia wynika, że ryzyko bankowe jako kategoria obiektywna jest elementem, który można i trzeba ograniczać, ale którego nie da się całkowicie wyeliminować.
Należy więc skutecznie zarządzać ryzykiem bankowym, uwzględniając, że:
w działalności bankowej mamy do czynienia z różnymi rodzajami ryzyka;
poszczególne rodzaje ryzyka, niezależnie od formalnego wyodrębnienia, są wzajemnie ze sobą powiązane;
nie można analizować ryzyka tylko w odniesieniu do banku jako całości, ale również w odniesieniu do poszczególnych działów i do produktów bankowych, pamiętając przy tym, że ryzyko w skali banku nie stanowi prostej sumy zagrożeń cząstkowych.
Wśród instrumentów minimalizacji ryzyka kredytowego miejsce szczególne zajmuje ocena zdolności kredytowej i to zarówno przed podpisaniem umowy kredytowej, jak i na etapie wykorzystania kredytu przez kredytobiorcę. Najważniejszym obszarem oceny zdolności kredytowej jest ocena kondycji finansowej kredytobiorcy na podstawie zestawu wskaźników, których dobór, liczba i formuła wyliczania zależą od samego banku54.
Ocena zdolności kredytowej pozwala na ocenę skali ryzyka kredytowego, a tym samym na zaliczenie go do odpowiedniej klasy ryzyka kredytowego. Wprowadzenie klas ryzyka kredytowego - czyli znaczenie segmentacji portfela kredytowego jest istotne z następujących względów:
segmentacja jest instrumentem zarządzania pojedynczym i łącznym ryzykiem kredytowym
każdej klasie ryzyka przypisane są inne warunki kredytowania (dotyczące oprocentowania i zabezpieczenia kredytu) i inna strategia postępowania w stosunku do klienta (np. częstotliwość i zakres kontroli kondycji finansowej klienta)
segmentacja kredytobiorców według klas ryzyka umożliwia usystematyzowanie ryzyka i kontrolę jego poziomu.
W literaturze, metody segmentacji dzieli się na dwie grupy, a mianowicie55:
metody logiczno-dedukcyjne,
metody empiryczno-indukcyjne.
Metody logiczno-dedukcyjne, do których zalicza się metody opisowe, punktowe (raitingowe) i mieszane, opierają się na kondycji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy. Ocena ta jest dokonywana na podstawie kryteriów ilościowych i jakościowych. Istotną sprawą jest dobór kryteriów oceny i skala przypisywanych im punktów. Wybór kryteriów oraz ich waga stanowi element strategii kredytowej banku.
Metody statystyczno-empiryczne opierają się na ocenie przyszłej wypłacalności klienta dokonywanej na podstawie materiału statystycznego dotyczącego innych branż.
Wielu zwolenników znalazło połączenie tradycyjnej analizy wskaźnikowej z analizą wielowymiarową, w tym najbardziej znaną funkcją dyskryminacji. Analiza dyskryminacyjna jako technika statystyczna wykorzystana została do w miarę wczesnego oddzielania firm solidnych od firm zagrożonych utratą płynności. Zaletą wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej jest wysoka zdolność prognostyczna.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.