Ocena wiarygodności (zdolności kredytowej)
Jednym z przejawów samodzielności gmin jest możliwość zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowanie papierów wartościowych. Cechy te stanowią o atrakcyjności gminy jako podmiotu działającego na rynku finansowym. Jednakże oprócz wyżej wymienionych są jeszcze inne, które powodują, że gminy stają się coraz częściej obiektem zainteresowania ze strony banków.
Do parametrów tych należą:
gmina nie może zbankrutować, ale może znaleźć się w trudnej sytuacji finansowej, z różnych przyczyn natury obiektywnej lub złego zarządzania (np. marnotrawstwa, korupcji) i w efekcie będzie niewypłacalna95,
duża wartość majątku trwałego, umożliwia ustanowienie zabezpieczenia dla wierzycieli w formie zastawu czy hipoteki, ale majątek komunalny charakteryzuje się niską płynnością,
niezależność ekonomiczna gminy, wynika z szerokiej bazy dochodowej, którą gmina dysponuje, a różnorodność tych dochodów wpływa na mniejszą ich podatność na wahania koniunktury gospodarczej,
uzależnienie dochodów gminy od decyzji zewnętrznych, związane jest z ustawowymi uregulowaniami i decyzjami administracji centralnej, kształtującymi poziom i strukturę tych dochodów,
ograniczona możliwość manewrowania wydatkami, wynika ze złożoności zadań gminy,
zarządzanie ma charakter publiczny i biurokratyczny, co wpływa na przejrzystość mechanizmów decyzyjnych, ale również powoduje, że procedury decyzyjne są czasochłonne i uzależnione od czynników politycznych,
zróżnicowanie gmin oznacza, że poszczególne z nich mogą się różnić w istotny sposób dla potencjalnych inwestorów.
Biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia zrówno w zarządzaniu finansami gminy (konstruowanie budżetu oraz wieloletniego planu inwestycyjnego) jak i wymagania stawiane przez banki można określić działania jakie należy podjąć, aby prawidłowo ocenić zdolność kredytową gminy96.
Do tych działań należą:
1. Projekcja dochodów budżetowych:
ujęcie dochodów według spodziewanych, nominalnych kwot z uwzględnieniem procesów inflacyjnych,
wskazanie, które dochody są zależne, częściowo zależne i niezależne od władz gminy,
dla okresu po 2000 r. dopuszcza się szacowanie na globalnych wielkościach i ocenie trendów z lat ubiegłych (nie dotyczy to dochodów majątkowych).
2. Projekcja bieżących wydatków budżetowych:
ujmuje spodziewane wydatki bieżące według nominalnych kwot z uwzględnieniem procesów inflacyjnych,
specyfikuje oddzielnie każdy z kierunków wydatkowania,
wskazuje rodzaj wydatków, tj. na zadania własne, zlecone, dofinansowanie zadań zleconych, zadania niekomunalne zwyczajowo finansowane przez gminę,
dla okresu po 2000 r. dopuszcza się szacowanie na globalnych wielkościach i ocenie trendów z lat ubiegłych.
3. Projekcja wolnych środków budżetowych:
ujmuje nadwyżkę dochodów budżetowych w poszczególnych latach ponad bieżące wydatki (z wyłączeniem tych na obsługę niedoboru),
stanowi o potencjale kapitałowymgminy służącym finansowaniu nakładówinwestycyjnych i obsłudze niedoboru budżetowego.
5. Projekcja zakładanego poziomu nakładów inwestycyjnych:
ujmuje wstępnie zakładany poziom nakładów inwestycyjnych w poszczególnych latach według nominalnych kwot z uwzględnieniem procesów inflacyjnych, specyfikuje oddzielnie każdy z tytułów inwestycyjnych,
wskazuje sposób finansowania nakładów inwestycyjnych (dotacje, kredyty preferencyjne, pozostałe),
stanowi o potrzebach inwestycyjnych gminy.
6. Projekcja niedoborów:
ujmuje różnicę między wolnymi środkami budżetowymi a zakładanym poziomem nakładów inwestycyjnych,
stanowi o niezbędnym poziomie kredytowania gminy,
ujmuje niedobór według źródeł finansowania: komercyjnego i preferencyjnego.
7. Projekcja kwot obsługi zadłużenia finansującego niedobór:
ujmuje wydatki związane z obsługą niedoboru z roku bieżącego i lat ubiegłych,
sporządzana jest z podziałem na wydatki dotyczące: odsetek, spłat rat, prowizji.
8. Projekcja maksymalnych wydatków inwestycyjnych:
ujmuje różnicę między zakładanym poziomem nakładów inwestycyjnych a kwotąobsługi zadłużenia finansującego niedobór,
stanowi o maksymalnym w danym okresienakładach na inwestycje.
9. Projekcja ustawowego limitu zadłużenia:
ujmuje 15% kwot określonych w projekcji dochodów budżetowych w poszczególnych latach,
stanowi o nieprzekraczalnym limicie zadłużenia.
10. Projekcja wykorzystania limitu zadłużenia:
ujmuje kwoty przewidziane na obsługę zadłużenia powiększone o potencjalne spłaty kwot poręczonych przez gminę, a pomniejszone o spłaty rat i odsetek od kredytów i pożyczek, dla których ustanowiono zabezpieczenie na mieniu gminy – w rozliczeniu na poszczególne lata – sporządzona jest w wymiarze kwotowym i odniesiona do limitu 15% dochodów w poszczególnych latach.
11. Warianty korygowania modelu:
koryguje zakładany poziom nakładów inwestycyjnych w celu optymalizacji relacji między niedoborem środków a maksymalnymi wydatkami inwestycyjnymi, przy wykorzystaniu limitu zadłużenia na poziomie nie wyższym niż 15% dochodów w danym roku budżetowym,
koryguje okres kredytowania finansującego niedobór z uwagi na wysokość kwot spłat rat i łączne kwoty obsługi zadłużenia.
Wnioski jakie można wyciągnąć z wyżej wymienionych warunków są nasępujące:
gminy, które nie są w stanie wygenerować wolnych środków budżetowych97, należy uznać za nie mające zdolności kredytowej.
Im wyższy odsetek stanowią wolne środki w dochodach budżetowych, tym wyższa zdolność kredytowa gminy.
redukcja nakładów inwestycyjnych - w związku z obsługą zadłużenia - nie może ograniczyć środków na inwestycje kontynuowane.
ustawowy limit zadłużenia może pełnić rolę pomocniczą w analizie zdolności kredytowej, stanowiąc jedynie wymóg formalnoprawny.
Należy opracować własne, wewnętrzne limity zadłżenia odniesione do konkretnej sytuacji ekonomiczno-finansowej gminy. Stanowią one zabezpieczenie przed nieoczekiwaną zmianą uwarunkowań zewnętrznych, chroniąc gminę przed popadnięciem w pułapkę zadłużenia.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.