Zadania inwestycyjne gminy
Planowanie i realizowanie przedsięwzięć inwestycyjnych jest podstawowym sposobem wprowadzania w życie nowych systemów, wyrobów, procesów, zmian wykraczających poza codzienne działania każdej organizacji.
Gmina oprócz wielu zadań i działań, które podejmuje na co dzień, od czasu do czasu spotyka się z nowymi problemami, które musi skutecznie rozwiązać. Budowa drogi, szkoły, instalacja systemu komputerowego w urzędzie, napisanie i wydanie folderów promocyjnych, program doskonalenia organizacji urzędu - wszystko to są lub były przedsięwzięcia inwestycyjne.
Znaczenie inwestycji
Wydatki ponoszone przez gminy w procesie realizacji zadań własnych i zleconych można podzielić na bieżące (przeciętnie stanowią około 75% wydatków ogółem gmin) i inwestycyjne. Inwestycje powinny służyć całej społeczności gminy. Dotyczyć mogą np. infrastruktury, budowy dróg i mostów, ochrony środowiska, wyrównywania poziomu techniczno-technologicznego pomiędzy różnymi regionami kraju itp.
Inwestycje gminy charakteryzują się następującymi cechami podstawowymi:
realizują niezbędne cele publiczne na szczeblu lokalnym,
służą przez długi okres czasu
związane są z nieczęstymi, ale znaczącymim kwotowo wydatkami,
przypisywane są do konkretnego miejsca, a więc nie mogą być przemieszczane
związane są z realizacją zadań gminy i tak jak działalność gminy w zakresie użyteczności publicznej mają niedochodowy charakter.
Decyzje dotyczące inwestycji stanowią zazwyczaj przedmiot zainteresowania obywateli, gdyż wywierają wpływ na rozwój społeczności lokalnych, życie gospodarcze, oraz stawkę opodatkowania. Władze powinny tworzyć okazje do uczestnictwa obywateli w procesie opracowywania wieloletniego planu inwestycyjnego, aby umożliwić im bezpośredni wkład w rozwój społeczności lokalnej. Zaangażowanie obywateli może pomóc w uzyskaniu poparcia społecznego dla planu i budżetu inwestycji oraz dla wybranej opcji finansowania. Dzięki poparciu obywateli większość pożądanych przedsięwzięć może otrzymać najwyższy priorytet, a konsultacje społeczne pomogą uniknąć protestów i manifestacji po rozpoczęciu realizacji inwestycji.
Źródła finansowania inwestycji
Ważnym źródłem finansowania inwestycji są dotacje celowe z budżetu państwa. Dotacje na wydatki inwestycyjne z zakresu zadań własnych gminy mogą wynosić do 50% wartości kosztorysowej inwestycji, z wyjątkiem inwestycji dotyczących szkół i placówek oświatowych, gdzie dofinansowanie nie może przekroczyć 80%kwoty środków planowanych w budżecie gminy, oraz z wyjątkiem gmin o wysokim poziomie bezrobocia, gdzie łączna wysokość dotacji nie może przekroczyć 75% wartości kosztorysowej inwestycji90. Do źródeł zewnętrznych finansowania inwestycji należy również zaliczyć91:
Fundację Rolną – działa od 1991 r., realizuje Program Pomocy dla Wsi wykorzystując środki z Funduszu Rozwoju Infrastruktury na Wsi. Przyznaje gminom nisko oprocentowane kredyty w ramach programu „małej retencji”, który ma służyć budowie przelewów i tam, odbudowie małych elektrowni wodnych i budowie niekonwencjonalnych, nieszkodliwych dla środowiska źródeł energii (np. wiatraków),
Fundację Zaopatrzenia Wsi w Wodę – działa od 5-ciu lat, jej srodki finansowe przeznaczone są na budowę sieci wodociągowych i kanalizacyjnych na wsi,
Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej – działa od stycznia 1990 r., przyznaje nisko oprocentowane kredyty na budowę gazociągów na wsi,
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska – udzielają gminom nisko oprocentowanych, długoterminowych kredytów na inwestycje związane z ochroną środowiska, a w szczególnych przypadkach także dotacji na te cele,
Bank Ochrony Środowiska S.A. – od 1 lutego 1994 r. Udziela nisko oprocentowanych kredytów na inwestycje związane z ochroną środowiska,
Agencję Rozwoju Komunalnego ARKA – jest fundacją założoną przez skarb państwa, reprezentowany przez ministra finansów, funkcjonującą od marca 1995 r. Jej zadania obejmują m.in. pomoc finansową w opracowywaniu programów rozwoju komunalnego (mających na celu ożywienie lokalnej gospodarki i podniesienie jakości usług publicznych), organizowanie pomocy doradczej dla gmin i banków, prowadzenie analiz stanu majątkowego, finansów i zdolności kredytowej gmin.
Ponadto ważnym źródłem finansów pomocniczych w rozwoju gospodarki stają się zagraniczne programy pomocy gospodarczej finansowane przez Unię Europejską funkcjonujące pod ogólną nazwą PHARE, czy też program pożyczkowy Banku Światowego.
Poszukiwane środki uzupełniające finansowanie inwestycji gmina może zdobyć za pomocą kredytu, pożyczki czy emisji obligacji gminnych.
Głównymi instrumentami zaciągania długu na inwestycje przez gminy są kredyty i obligacje gminne. Do cech wspólnych obligacji i kredytu zaliczyć należy cechy charakterystyczne dla instrumentów dłużnych, a więc:
świadczeniami kredytobiorcy, emitenta obligacji na rzecz kredytodawców, obligatariuszy są środki finansowe,
dług musi być zwrócony w określonym czasie wraz z ustalonymi odsetkami,
wielkość i terminy spłat są wcześniej ustalane,
wielkość i warunki zaciąganych zobowiązań zależą od kondycji kredytobiorcy.
Obligacja różni się od kredytu następującymi cechami92:
obligacja jest papierem wartościowym,
odmienne są uregulowania prawne,
w przypadku obligacji występuje wielu wierzycieli, a w przypadku kredytu – z reguły jeden,
w przypadku emisji obligacji rola banku jest ograniczona, a w przypadku kredytu warunki umowy kredytowej zależne są od banku,
zwrot długu z obligacji najczęściej następuje jednorazowo na koniec emisji, natomiast kredytu – raczej w kilku ratach,
emitent obligacji samodzialnie kształtuje warunki emisji, podczas gdy warunki kredytu nie zależą od kredytobiorcy.
O wyborze między kredytem a obligacją decydują ostatecznie warunki ustalone w negocjacjach z agentem emisji i z bankiem kredytodawcą, tj. koszt uzyskania środków, terminy spłat i sposób wykupu długu oraz dostosowanie instrumentu dłużnego do potrzeb gminy93.
W zależności od charakteru inwestycji i poziomu środków finansowych niezbędnych na jej realizację, zróznicowane będą instrumenty dłużne zastosowane w celu pozyskania kapitału na ten cel. Gmina może zaciągać kredyty (krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe) jak i obligacje (o różnych terminach wykupu, oprocentowaniu, kręgu nabywców, sposobu wykupu, zabezpieczenia).
Rozkład terminów spłat związanych z wykorzystaniem instrumentów dłużnych do pozyskania niezbędnego kapitału powinien być zsynchronizowany z terminami wpływów dochodów do budżetu gminy94. W tym też celu szczególnie istotne jest monitorowanie poboru dochodów i realizacji wydatków na zadania gminy oraz przeprowadzenie analizy przepływu środków pieniężnych, a także prognozowanie przyszłej kondycji finansowej gminy.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.